Wszystko o taoizmie: Koncepcja, zasady i wpływ chińskiej religii

Taoizm, coraz bardziej popularny na Zachodzie, jest jedną z kluczowych tradycji filozoficznych chińskiej cywilizacji. Jest szeroko reprezentowany w sztukach i technikach Dalekiego Wschodu, zwłaszcza w sztukach walki. Taoizm jest jednak często źle rozumiany, ponieważ istnieje w dwóch formach - filozoficznej i religijnej.

Jedna z trzech chińskich nauk

Taoizm jest religią wywodzącą się z Chin i uważa się, że ma swoje korzenie w duchu mędrca Lao Tzu, tradycji Huang Lao i połączeniu wielu starożytnych chińskich duchów. Jest to jedna z trzech wielkich chińskich religii (lub trzech nauk), obok konfucjanizmu i buddyzmu, i uważa się, że ma około 20 milionów wyznawców.

W przeciwieństwie do pozostałych dwóch głównych ruchów, taoizm jest prawie niemożliwy do wskazania zarówno głównej postaci założycielskiej, jak i dokładnej daty powstania. Uważa się, że jest to owoc powolnego procesu dojrzewania, zrodzony z mieszanki starożytnych chińskich prądów, co czyni go najpopularniejszą z trzech nauk w Chinach. To Lao Tzu jest uważany za ojca tej filozofii (która później stanie się religią), przedstawiając ideę ścieżki (Tao).

Między filozofią a religią

Według oficjalnej definicji taoizm jest mieszanką ducha natury i kultu przodków, idei Lao Tzu i wielu innych starożytnych chińskich wierzeń. Z biegiem czasu przeszedł on znaczące zmiany i obecnie zwyczajowo dzieli się go na filozofię (Daojia) i religię (Daojiao). W swojej pierwotnej formie, zwłaszcza tej rzekomo pozostawionej przez Lao Tzu, był to sposób myślenia, forma wiedzy i absolutny ideał: poszukiwanie Drogi. Dopiero później, pod wpływem Zhang Tao Linga, pojawiła się forma religijna, prawdopodobnie w celu przeciwstawienia się religii pochodzącej z Indii, buddyzmowi.

Era Huang-di, czyli Żółtego Cesarza, jest czasami opisywana jako złoty wiek filozofii taoistycznej. Uważa się, że władca przekazał wiedzę swojemu ludowi, który żył w harmonii z naturą, szanując jej rytmy i potrzeby. Według Żółtego Cesarza strażnikami taoizmu byli nikt inny jak Lao Tzu, Ti Chi i Zhuangzi, których pisma zawierały najbardziej autentyczne przesłania wiedzy o Drodze.

Taoizm religijny dzisiaj

Pojawiająca się w formie sekt, religijna wersja taoizmu różni się od pierwotnej formy filozoficznej. Zgodnie z tą wiarą bogowie rządzą i kontrolują wszystko we wszechświecie, a wielką wagę przywiązuje się do dążenia do nieśmiertelności. Aby osiągnąć ten stan, wielu taoistycznych mnichów praktykuje ascezę. Większość świątyń budowana jest w górach (takich jak góra Wudang), ponieważ to właśnie tam przebywają niebiańskie istoty.

Obecnie religia taoistyczna jest mniej rozpowszechniona w Chinach niż jej filozoficzna forma, która jest głęboko zakorzeniona w zwyczajach ludności. Niemniej jednak w Chinach istnieje ponad 1600 świątyń i ponad 25 000 kapłanów i mniszek, chociaż rewolucja kulturalna Mao Zedonga szczególnie osłabiła ten ruch.

Nieokreślona, uniwersalna i nieskończona Droga

Tao oznacza Drogę, ale co to właściwie znaczy? Próba zdefiniowania Tao byłaby błędem, ponieważ ograniczyłaby to, czym naprawdę jest. W swej istocie Droga jest niedefiniowalna, ponieważ jest nieskończona, uniwersalna i znajduje się w każdym z nas. Tao jest ideałem, do którego ludzie powinni dążyć w celu samorealizacji. Jest esencją i źródłem wszystkich rzeczy, źródłem, które poprzedza akt twórczy. Wyraża się w najprostszych słowach: bycie. Obejmuje kluczowe zasady wszechświata i implikuje brak osądu, pustkę umysłu, a nawet brak działania.

Ostatecznym celem, gdybyśmy mieli go zdefiniować, byłoby osiągnięcie harmonii: zarówno osobistej, jak i ze światem wokół nas, a bardziej uniwersalnie, z naturą. Aby to osiągnąć, trzeba nauczyć się dostrzegać prawdziwą naturę rzeczy, przezwyciężając iluzje osądu, cywilizacji i kultury, które wpływają na nasz pogląd na świat. Tao nie jest definiowalne. Każda osoba musi go szukać poprzez własne wysiłki, poprzez pracę pozostawioną przez starożytnych mistrzów, ale także poprzez przeszłe doświadczenia i błędy.

Wpływ taoizmu na chińską kulturę

Będąc przede wszystkim filozofią i zbiorem wiedzy, taoizm wywarł ogromny wpływ na cywilizację chińską, a w konsekwencji na całą Azję Wschodnią. Obecnie idee taoistyczne są szeroko reprezentowane w tradycyjnej medycynie chińskiej (zhongyi), a także w akupunkturze, która wykorzystuje koncepcje yin i yang, meridianów i cyrkulacji energii życiowej qi.

Taoizm był również inspiracją dla wielu sztuk walki, nie tylko chińskich, które koncentrują się na rozwijaniu i wzmacnianiu qi, a nie masy mięśniowej. Tai Chi Quan jest najbardziej przekonującym przykładem i zgodnie z najbardziej rozpowszechnioną wersją historyczną, został stworzony w taoistycznej górze Wudang przez mnicha o imieniu Zhang Sanfeng.

Do tej niekompletnej listy można również dodać fengshui lub techniki medytacyjne, z których pierwsza jest sposobem na umożliwienie swobodnego krążenia qi w mieszkaniu, a druga jest sposobem na rozwój Tao poprzez fizyczny i psychiczny relaks oraz wizualizację. Ostatecznie taoizm jest częścią wspólnego dziedzictwa Chin i wyraża się zarówno w sztuce (muzyka, poezja itp.), jak i w szerokiej gamie technik (alchemia, medycyna, strategia itp.).

Wnioski

Taoizm nadal wpływa na kulturę i myślenie nie tylko w Chinach, ale na całym świecie. Jego idee przenikają różne dziedziny życia, od medycyny i sztuk walki po architekturę i filozofię. Jest to nauka, która pomimo swojej pozornej złożoności, oferuje każdej osobie unikalną ścieżkę do samopoznania i harmonii z otaczającym ją światem. W naszych czasach, gdy poszukiwanie wewnętrznego spokoju i równowagi staje się coraz bardziej naglące, taoizm nadal inspiruje i prowadzi tych, którzy szukają głębszego zrozumienia życia i ich miejsca w nim.